Geniz Eti Ameliyatı (Adenoidektomi)
Çocukluk çağları ile başlayan ve toplumun büyük bir kısmında görülen geniz eti, günlük yaşam kalitesini düşüren ve kişi performansını etkileyen en büyük sağlık sorunları arasında kendine yer bulur. Çocukluk dönemi ile kendini göstermeye başlayan geniz eti sıkıntısı tedavi edilmediğinde ise yaşam kalitesini oldukça bozacaktır. Üst solunum yollarının başlıca hastalıkları olan geniz eti ve geniz eti ameliyatı ile ilgili merak edilen detayları siz değerli hastalarımız için derledik.
Geniz Eti (Adenoid) Nedir, Nerede Bulunur?
Geniz eti tıp dilindeki adı “Adenoid”, burun boşluğunun arka kısmında bulunan ve adeta bir üzüm salkımını andıran doku kütlesidir. Bağışıklık sistemimizin önemli parçalarından olan geniz etleri, lenf düğümleri ile benzer doku yapısına sahiptir.
Hava yolu ile burun kanalından giren bakteri, virüs ve mikropları yakalamada önemli bir görevi olan geniz etleri aynı zamanda mikroplarla mücadele etmek için yardımcı antikor üretimini de gerçekleştirir.
Burundan hava geçişini kapatacak ya da kulak havalandırmasında önemli yere sahip olan östaki borusunun ağzını kapatacak boyuta ulaştığında geniz eti problemi yaşanmaya başlar.
Normal bir yaşam sürüldüğünde geniz eti ve özellikle bademcikler 5-6 yaşına gelene kadar giderek büyümeye devam eder ve sonrasında küçülmeye başlar. Ergenlik öncesi dönemde ise normal kişilerde olması gereken boyutuna döner.
Vücudun savunma sistemlerinde önemli bir yere sahip olan geniz eti, özellikle çocukların daha sık enfeksiyona yakalanmasına neden olabilmektedir. Fonksiyonel yapısı gereği bakteriyel tabakasını geliştiren geniz eti, vücut içerisinde adeta bir bakteri kaynağı haline gelir. Bununla birlikte büyümüş olan geniz eti burun içerisindeki havayollarının tıkanmasına neden olur. Sağlıklı bir solunum işleyişi için önemli olan burun yoluyla solunum imkânını da ortadan kaldırır.
Savunma mekanizmamızda görevli olan beyaz kan hücreleri, tepki mekanizması ile vücutta bulunan yabancılara karşı savaşmak için adenoid (geniz eti) ve diğer lenf dokularda dolaşıma çıkar. Bu sistematik işleyiş ile birlikte sık geçirilen enfeksiyon ve alerji gibi nedenlerle bu dokular gereğinden fazla büyür ve büyüme sonrası küçülme durumu olmaz.
Enfeksiyon sebebiyle geçirilen bu dönemlerde büyüyen geniz eti koruyucu özelliğini kaybeder ve görevini yerine getiremez. Bu yapıda olan ve enfeksiyon kaynağı haline gelen geniz etleri ameliyatla mutlaka alınması gerekir.
Ayrıca geniz etleri sürekli bir burun tıkanıklığı durumu yaratıyorsa ve uyku esnasında ağzı açık uyumaya neden olacak kadar büyümüşse, bunun yanında sık sık orta kulak iltihabı, kulakta sıvı birikmesi gibi sorunlara yol açıyorsa mutlaka alınmalıdır. Özellikle, iltihaplanma durumu olmasa dahi uyku apnesi gibi uyku problemlerine neden oluyorsa yine alınması şarttır.
Geniz Etinin Çocuklarda Büyümeye Etkisi
Geniz etleri yukarıda sayılan problemlerin dışında çocuklarda büyüme evresine de olumsuz etkileri vardır. Özellikle bademcik ve geniz eti sorunu yaşayan çocuklarda büyüme ve gelişme akranlarına göre çok daha düşüktür. İştahsızlıkla paralel devam eden bu sorun akranlarına göre geride kalma durumu yaşatabilir. Bu gibi durumlar beraberinde çocuklarda uyku apnesine de neden olur. Böyle bir rahatsızlık görüldüğünde yaşa bağlı olmadan çocuklar mutlaka ameliyat edilmelidir. Uyku apnesi sorunu geniz etinden çok daha ciddi sağlık problemlerine neden olabilir. Bu gibi özel durumlar dışında çocuklarda geniz eti ameliyatı 3 yaş itibari ile yapılabilir. Erken yaşta alınan bademcik ve geniz eti bağışıklık sisteminde eksiklik oluşturmayacaktır.
Karıştırılan bir diğer konu ise geniz eti ve burun etleri (konkalar) olmaktadır. Yapıları birbirinden tamamen farklı olmasına rağmen halk arasında böyle bir karışıklık söz konusudur. Geniz eti burnun en arka kısmında veya orta kısmında bulunurken, burun etleri ise burun girişinde bulunmaktadırlar.
Geniz eti büyümesi genelde okul öncesi ve anaokulu döneminde kendini göstermeye başlar. Özellikle bu dönemde geçirilen sık enfeksiyonlar bu büyümeyi tetikler. Bu nedenle erken tedavi oldukça önemlidir. Erken tedavi ile geniz eti büyümesi önlenebilir.
Geniz Eti Ameliyatı Ne Zaman Yapılır?
Birçok ebeveyn ve yetişkin geniz eti problemi yaşarken, bu ameliyatın en uygun ne zaman yapılması gerektiğini merak etmektedir. Bu sorunun cevabını şöyle cevaplayabiliriz;
- Geniz etinin çok büyüyerek burun tıkanıklığına sebep olması; Kronik hale gelen burun tıkanıklığı beraberinde büyüme ve gelişme geriliği, kalp hastalıkları, akciğer hastalıkları gibi hayati fonksiyonları engellemeye başladığında artık ameliyat zamanı gelmiş demektir. Burun tıkanıklığı ile birlikte uyku apnesi, horlama ve sürekli ağzı açık uyuma gibi nedenlerde bunlar arasında sayılır.
- Tekrarlayan geniz eti iltihabı,
- Büyüme geriliği; Çocuklarda gelişmeyi engelleyen bu iltihabi durum beraberinde getirdiği uyku problemleri ile büyümeyi olumsuz engeller. İştahsızlığında eşlik ettiği bu süreçte büyüme hormonu salınımı düşer.
- Sinüzit,
- Alt Solunum yolu enfeksiyonları,
- İlaç ve tedavinin yetersiz kaldığı astım ve solunum yolu alerjileri
Adenoidektomi Nasıl Yapılır?
Adenoidektomi olarak adlandırılan geniz eti ameliyatı sadece genel anestezi altında yapılmaktadır. Ameliyat öncesi detaylı tetkik ve muayenenin yanında, yapılacak tetkik ve anestezi uzman doktorunun kontrolü ameliyat süreci için onay açısından oldukça önemlidir. Diğer ameliyatların aksine normal giden bir süreçte ameliyat süresi 15-20 dakika kadardır. Ameliyat öncesi hasta hazırlığı, ameliyat sonrası uyandırılma gibi süreçleri de dahil edersek toplam ameliyat süresi 45 dakika kadar sürmektedir.
Ameliyat Sonrası ve Beslenme
Oldukça hızlı ameliyatlardan olan Adenoidektomi sonrası hasta 4-5 saat kontrol altında tutulur ve herhangi bir olumsuz durum gözlenmediğinde taburcu olabilir. Ancak cerrahi bir müdahale söz konusu olduğunda kanama vs. gibi diğer riskler düşünülerek hasta 1 gece hastanede yatırılır. Ameliyat sonrası yavaş bir süreçle beslenme başlanır ve kademe kademe gıda diyeti ile beslenme devam eder. Bademcik ameliyatlarının aksine geniz eti ameliyatlarında katı beslenmeyi engellemeye yönelik bir diyet uygulaması yoktur. 1 hafta içerisinde okul ve iş hayatına dönülebilir.
Sizde büyümüş bir geniz etinden dolayı sağlık problemleri yaşıyorsanız ya da bu soruna maruz bir çocuğunuz varsa Op. Dr. Emine Şakalar klinik hattından randevu alarak muayene olabilir ve tedaviniz için ilk adımı atabilirsiniz.